KOPER OGRODOWY

Roślina jednoroczna, należąca do rodziny selerowatych. Owocem kopru jest rozłupnia, złożona z dwóch rozłupek, nazywanych nasionami, zawierających olejki eteryczne. Stanowią one zarówno materiał siewny, jak i surowiec wykorzystywany w ziołolecznictwie i przemyśle spożywczym. Koper ogrodowy od stuleci stosowany był przez naszych przodków nie tylko jako przyprawa, ale też jako talizman, czy nawet pieniądz. Uprawiany jest w Europie od 2000 lat, a w Polsce znany co najmniej od czasów królowej Bony Sforza (1494-1557).
Nasiona i ziele kopru mają przyjemny korzenny zapach i smak. Swoje właściwości lecznicze koper ogrodowy zawdzięcza wysokiej zawartości witaminy C, wapnia, żelaza, fosforu oraz witamin z grupy A, D, B. Napar z liści lub nasion kopru obniża ciśnienie krwi i korzystnie wpływa na procesy trawienne. Dobrze znają go mamy, gdyż pomaga maluchom w czasie bolesnych kolek. Obecnie ceniony jako aromatyczna przyprawa, kiedyś stosowany przede wszystkim w walce z bezsennością. Młode pędy, zwane po prostu koperkiem, dodaje się do sałatek, gotowanych ziemniaków, jaj faszerowanych, serów twarogowych, zup gorących i chłodników, masła ziołowego, raków, krabów, ślimaków i ryb. Typowym wyrobem z koperku jest sos koperkowy używany do gotowanych mięs (cielęciny, wołowiny i baraniny). Koperku używa się też do dekorowania potraw. Pędy i baldachy kopru są istotnym składnikiem przy kiszeniu ogórków i papryki. Używane są też jako składnik octów ziołowych. Owoce kopru stosuje się też do przygotowania marynat i kapusty kiszonej. Przyprawia się nimi sałaty, zupy i sosy. Można też przyrządzić z nich nalewki i likiery.
W kosmetyce olejek koperkowy jest składnikiem niektórych past do zębów, płukanek do ust, mydeł, perfum, wód zapachowych. Napar z owoców kopru używany jest do przemywania tłustej cery i przetłuszczających się włosów. Rzymianie olejkiem koprowym namaszczali ciało.
Warto docenić także właściwości ozdobne kopru ogrodowego. Jego baldachy składają się z mnóstwa drobnych żółtych kwiatów, a później owoców, które ładnie prezentują się w kompozycjach kwiatowych – bywają ścinane zarówno na świeże jak i suszone bukiety. Z kolei sinozielone liście kopru ogrodowego mogą stać się dekoracyjnym tłem dla innych roślin na rabacie.

Ciekawostką jest, że dawniej uważany był za roślinę czarodziejską. Wierzono, że chroni przed piorunami i złymi snami, więc jego wiązki wieszano w domach. Zaś z Ewangelii wg św. Mateusza wiemy, że koprem w czasach biblijnych Żydzi płacili dziesięcinę.