Roślina z rodziny babkowatych, występująca głównie w obszarze śródziemnomorskim, Afryce Północnej, Europie, Azji Zachodniej i Środkowej. W Polsce gatunkiem rodzimym jest tylko naparstnica zwyczajna. Zaś na naszej łące spotkamy naparstnicę wełnistą i purpurową.
NAPARSTNICA WEŁNISTA
Ma jasnokarmelowe lub w odcieniach złamanej bieli kwiaty o długości 2,5 cm. Owocem rośliny jest torebka zawierająca nasiona. Bylina kwitnie od połowy do końca lata. Naturalnym środowiskiem naparstnicy wełnistej są rejony o klimacie suchym i gorącym. W pierwszym roku z korzenia wyrastają przy ziemi liście. W drugim roku wyrasta łodyga z liśćmi i kwiatami. W warunkach naszego klimatu roślina ginie po wydaniu nasion, dlatego jest uznawana za dwuletnią.
NAPARSTNICA PURPUROWA
Jest krótkowieczną byliną, uprawianą jako gatunek dwuletni. Osiąga wysokość do 1,8 m i rozrasta się na szerokość 60 cm. Liście rośliny są ciemnozielone, podłużne i wąskie. Kwiaty pojedyncze, dzwonkowate, w kolorze od różowego do purpurowego, z ciemnofioletowymi plamkami wewnątrz. Gęsto osadzone są na długich kiściach. Charakterystyczne kreski i plamki na płatkach to tzw. wskaźniki dla owadów, pokazujące im drogę do nektaru. Kwiaty zapylane są przez duże owady pszczołowate. Kwitnie wiosną, w drugim roku od posadzenia, rozwijając się od kwiatów umieszczonych najniżej. Naparstnica purpurowa należy do najbardziej znanych i cenionych roślin, a zarazem niebezpiecznych. Nazywana była „naparstkiem nieżywych ludzi”, ze względu na wydzielany przez nią szkodliwy sok.
Roślina ta prawdopodobnie nie była znana w starożytności, ponieważ w zachowanych dziełach nie znaleziono ani jednego wpisu na jej temat – ani u starożytnych Greków, Rzymian, ani na Wschodzie. Swoją karierę jako roślina lecznicza – stosowana w kardiologii – rozpoczęła w roku 1785. W XVIII w. została wpisana do farmakopei angielskiej, francuskiej i niemieckiej, a tym samym uznana przez oficjalną medycynę.
Obecność w naparstnicy glikozydów powoduje, że jest rośliną silnie trującą. Istnieje wiele roślin, w których występują kardenolidy (glikozydy nasercowe), jednak podstawowe znaczenie dla pozyskiwania ich w postaci czystych substancji mają w/w naparstnice – purpurowa i wełnista. Naparstnica zawiera też saponiny i śluzy. Najsilniej działającym z nich jest digitoksyna, stosowana w leczeniu nerwic i chorób serca. W Polsce obecnie nie stosuje się naparstnicy purpurowej w ziołolecznictwie. Zamiast niej jest stosowana naparstnica wełnista, która jest mniej toksyczna.
Poza właściwościami leczniczymi jest też rośliną ozdobną. Ze względu na swoje piękne kwiaty chętnie uprawiana w przydomowych ogródkach. Nadaje się na kwiaty cięte. Wysiewa się ją w maju-czerwcu
⛔️ CIEKAWOSTKA: Trujące właściwości naparstnicy wełnistej zostały wykorzystane w filmie Casino Royale.